มี “เสมหะในคอ” ตลอดเวลา เสี่ยงเป็นโรคอะไรบ้าง?

สุขภาพ
4 พ.ย. 20
43192

เคยมั้ย? ตื่นเช้ามาแล้วมี เสมหะในคอ ทำให้รู้สึกหนัก ๆ คอ กลืนน้ำลายลำบาก รู้สึกไม่สบายคอ ต้องไอ หรือขากออกมาให้โล่ง ไม่งั้นอึดอัดไปหมด ความจริงแล้ว การมี เสมหะในคอ นั้นถือว่าเป็นเรื่องปกติ เพราะเป็นกลไกอย่างหนึ่ง ที่ร่างกายของเราใช้ขจัดสิ่งแปลกปลอมออกมา แต่ถ้ามีเสมหะในคอตลอดเวลา ก็อาจบ่งบอกว่า คุณกำลังป่วย มีโรคแทรกซ้อนอยู่นะ!

เสมหะในคอ มาจากอะไร ?

เมือกที่หลั่งจากจมูก ไซนัส คอ หลอดลมใหญ่ หลอดลมเล็ก เราเรียกเมือกนี้ว่า “เสมหะ – Phlegm” โดยปกติร่างกายเราจะมีการสร้างเมือก หรือเสมหะ นี้อยู่แล้ว จะมีเซลล์ในจมูก ในทางเดินหายใจ และหลอดลมเล็ก สร้างเมือกพวกนี้ตลอดเวลา

ทั้งนี้เมื่อเกิดการระคายเคืองที่ระบบทางเดินหายใจ ร่างกายจะมีกลไกกระตุ้นการหลั่งเสมหะ จากต่อมสร้างเสมหะออกมา เคลือบบริเวณลำคอ เพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับเซลล์เยื่อบุ และหากหลั่งมาก จะเกิดการรวมตัวเป็นเสมหะ หรือจับกันเป็นก้อนเหนียว

รู้หรือไม่? เสมหะก็มีประโยชน์ช่วยปกป้องทางเดินหายใจของเรานะ

เสมหะที่ติดอยู่ในคอเรา อาจจะสร้างความรำคาญใจให้แก่เราอยู่บ่อยครั้ง แต่รู้หรือไม่ว่า เสมหะในคอ หรือเมือกที่เรารำคาญอยู่นี้ ก็มีประโยชน์นะ โดยหน้าที่ของเมือก หรือเสลดนี้ เอาไว้ดักจับฝุ่น เขม่า ควันพิษ เชื้อโรคไวรัส แบคทีเรีย หรือสิ่งแปลกปลอมอื่น ๆ

จะเห็นได้ว่าเมือกพวกนี้ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อปกป้องทางเดินหายใจของเรา ป้องกันสิ่งแปลกปลอมที่จะเข้าสู่ร่างกาย เมือกเหล่านี้ถ้าอยู่ในจมูกก็จะเรียกว่า “น้ำมูก” ถ้าอยู่ในคอก็จะเรียก “เสมหะ”

มี เสมหะในคอ ป่วยเป็นโรคอะไรได้บ้าง ?

การมีเสมหะในคอนั้น สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และเป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึงอาการป่วยของโรคหลายโรค เช่น

– เป็นหวัด

หรือ โรคหลอดลมอักเสบชนิดเฉียบพลัน เกิดจากการติดเชื้อไวรัสได้หลายชนิด และมักมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คัดจมูก น้ำมูกไหล มีไข้ ปวดหัว ปวดเมื่อยร่างกาย เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม : โรคไข้หวัด โรคยอดฮิตตลอดทั้งปี! สาเหตุ อาการ วิธีรักษา และการป้องกัน

– โรคจมูกอักเสบ โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ และจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้

เนื่องจากผู้ป่วยโรคนี้ เนื้อเยื่อบุโพรงจมูกมักอ่อนไหวผิดปกติ ทำให้เมื่อสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ หรือสิ่งระคายเคืองต่าง ๆ จึงไปกระตุ้นต่อมสร้างน้ำมูก และอาจทำให้มีน้ำมูกไหลออกมาจมูกส่วนหน้า หรือมีน้ำมูกไหลลงคอได้ ซึ่งน้ำมูกที่ไหลลงคอ ก็จะกลายเป็นเสมหะ หรือเสลดในลำคอ

อ่านเพิ่มเติม : โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้อากาศ สาเหตุ อาการ วิธีรักษา

– โรคไซนัสอักเสบ

มีสาเหตุมาจากการอักเสบของเยื่อบุจมูก และไซนัส ทำให้ไปกระตุ้นต่อมสร้างน้ำมูกในโพรงจมูก และมีน้ำมูกไหลลงคอ ทำให้รู้สึกเหมือนมีเสมหะตลอดเวลา โดยเฉพาะเมื่อนอนลง น้ำมูกก็จะไหลลงคอมากขึ้น

นอกจากนี้ สารคัดหลั่งที่ออกมาจากไซนัส อาจไหลผ่านรูเปิดของไซนัสออกมา ทำให้ไหลลงคอและกลายเป็นเสมหะได้เช่นกัน และอาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น คัดจมูก แน่นจมูก ได้กลิ่นลดลง ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น ปวดศรีษะ ปวดตามโหนกแก้ม หน้าผาก เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม : ไซนัสอักเสบ หายได้ถ้ารู้เท่าทัน!

– โรคหลอดลมอักเสบ โรคหอบหืด

โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง หรือโรคหอบหืด จะทำให้เยื่อบุหลอดลมอักเสบ โดยมีสาเหตุมาจากเกิดการระคายเคืองต่อสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ จนเกิดการอักเสบ และส่งผลให้ต่อมสร้างเสมหะ สร้างเสมหะขึ้นมาเพื่อเคลือบหลอดลมตลอดเวลา และมักมีอาการเหนื่อยง่าย หายใจลำบาก หายใจเสียงดังวี๊ดๆ เกิดขึ้นเป็นพักๆ ร่วมด้วย

อ่านเพิ่มเติม : ไอเรื้อรัง มีเสลด และเลือด อาจเสี่ยงเป็น “โรคหลอดลมอักเสบ”

– ภูมิแพ้อากาศ

เมื่อหายใจเอาสารเคมี มลพิษ ฝุ่นละออง ควันบุหรี่เข้าไปบ่อย ๆ จะเกิดความระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินหายใจ ซึ่งอาจทำให้มีน้ำมูกมาก และไหลลงคอจนเป็นเสมหะได้ มักมีน้ำมูกใส จาม คันจมูก คันหัวตา ร่วมด้วย

อ่านเพิ่มเติม : ภูมิแพ้อากาศ รวมปัจจัยกระตุ้น และ วิธีรักษาให้หายดี

– โรคกรดไหลย้อน

เมื่อเป็นกรดไหลย้อน น้ำย่อยในกระเพาะอาหารที่ไหลย้อนขึ้นมาถึงบริเวณลำคอ จะทำให้เกิดการระคายเคืองคอ และมีเสมหะได้ และอาจมีอาการมากขึ้นเมื่อนอนลง อาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น แสบร้อนจากช่วงอกไปจนถึงลิ้นปี่ เจ็บหน้าอก มีน้ำรสเปรี้ยวหรือขมในคอ เรอบ่อย เจ็บคอ ระคายเคืองคอ เป็นต้น

อ่านเพิ่มเติม : ทำตาม 15 วิธีนี้ กรดไหลย้อนหายชัวร์ !

– ติดเชื้อเรื้อรังที่ลำคอ

การติดเชื้อในลำคอ อาจเกิดได้จากหลายโรค เช่น วัณโรค หรือมะเร็งในช่องคอ ซึ่งจะส่งผลให้ลำคอเกิดการอักเสบขึ้นอย่างต่อเนื่อง ร่างกายจึงจำเป็นต้องสร้างเสมหะออกมาเพื่อเคลือบลำคอ ทำให้ผู้ป่วยที่ติดเชื้อเรื้อรัง มักจะมีเสมหะอยู่ตลอดเวลา จนกว่าจะได้รับการกำจัดออกไป หรือได้รับการรักษาให้หายขาด

5 พฤติกรรม ทำให้เกิดเสมหะเรื้อรังในคอ

คนไข้บางคนไปตรวจสุขภาพมา แต่ก็ยังไม่รู้สาเหตุว่า เสมหะที่อยู่ในคอบ่อย ๆ เกิดจากโรคอะไรกันแน่ คนไข้เหล่านี้อาจจะต้องย้อนกลับมามองดูพฤติกรรม หรือไลฟ์สไตล์ตัวเองว่า ก่อให้เกิดเสมหะในลำคอหรือไม่ เช่น

สูบบุหรี่
ดื่มแอลกอฮอล์จัด
นอนดึก ตื่นเร็ว ภูมิต้านทานต่ำ
กินอาหารเร่งรีบ ที่เต็มไปด้วยน้ำมัน กะทิ
กินกาแฟที่มีน้ำแข็งเยอะ ๆ ใส่ครีม

บางคนอาจจะบอกว่า ทำไมคนอื่นไม่เป็น ต้องตอบว่า ร่างกายคนเราไม่เหมือนกัน ถ้าเขาไม่เป็นแต่เราเป็น แสดงว่าร่างกายเราไวต่อสิ่งเหล่านี้มากกว่าคนอื่นนั่นเอง ลองหยุดพฤติกรรมข้างต้นนี้ดู อาการเสมหะในคออาจจะหายไปเลยก็ได้

สีเสมหะ ก็สามารถบอกโรคต่าง ๆ ได้นะ

เสมหะสีใส – โรคภูมิแพ้ ปอดบวม และโรคหลอดลมอักเสบ
เสมหะสีขาว – โรคหลอดลมอักเสบ กรดไหลย้อน ภาวะหัวใจล้มเหลว และปอดอุดกั้นเรื้อรัง
เสมหะสีเหลือง หรือสีเขียว – โรคไซนัสอักเสบ โรคหลอดลมอักเสบ โรคปอดบวม และโรคซิสติกไฟโบรซิส หรือโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้สารคัดหลั่งในร่างกายเหนียวข้น
เสมหะสีแดง – เป็นสัญญาณของภาวะเลือดออกในร่างกาย อาจเป็นอาการแสดงของ โรคมะเร็งในปอด ฝีในปอด ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด วัณโรค หรืออาการภาวะหัวใจล้มเหลว
เสมหะสีดำ – อาจเป็นสัญญาณของโรคฝีในปอด ฝุ่นจับปอด โรคที่เกิดจากการติดเชื้อราในปอด รวมไปถึงการสูบบุหรี่

เราจะใช้วิธีอะไร กำจัดเสมหะในคอ ได้บ้าง ?

ไอให้เสมหะออกมา – สามารถใช้ได้เฉพาะในผู้ที่มีเสมหะในลำคอเท่านั้น โดยให้สูดหายใจเข้าไปลึก ๆ ให้ลมหายใจเข้าไปอยู่หลังเสมหะ โดยสามารถสังเกตได้จากทรวงอกที่ขยายออก ไหล่ไม่ยก คอไม่ยืด กลั้นหายใจไว้สักครู่ แล้วให้ไอออกด้วยแรงพอควร ก่อนจะบ้วนเสมหะทิ้งในที่ที่เหมาะสม

ขับน้ำมูก และเสมหะออกมา – การขาก หรือขับเสมหะออกมานั้น เป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการกำจัดเสมหะ เนื่องจากการขับเสมหะ จะช่วยลดปริมาณเสมหะที่คั่งค้างอยู่ภายในออกมา ข้อควรระวังคือ อย่ากลืนเสมหะที่ค้างอยู่ในร่างกายกลับลงไป เพราะอาจทำให้เชื้อโรคเข้าสู่ระบบในร่างกายได้

กลั้วคอด้วยน้ำเกลือ – ใช้เกลือ ¼ ช้อนชา น้ำอุ่นแก้วใหญ่ ผสมกันแล้วนำมากลั้วคอ โดยเงยหน้าขึ้นระหว่างที่กลั้วคอไปด้วย เกลือจะช่วยกำจัดแบคทีเรียและน้ำอุ่นจะช่วยในการละลายเสมหะ

ดื่มน้ำมาก ๆ – การดื่มน้ำ ก็เป็นอีกวิธีที่แก้ปัญหาเสมหะติดคอได้ โดยเฉพาะในผู้ป่วย ไข้หวัด โดยให้ดื่มน้ำอุณหภูมิห้อง หรือน้ำอุ่นทุก ๆ ชั่วโมง จะช่วยละลายเสมหะ คลายความเหนียว และสามารถขับเสมหะออกมาได้ง่ายขึ้น

ดื่มเครื่องดื่มอุ่น ๆ – เช่น น้ำขิง หรือซุปรสอ่อน จะสามารถช่วยกำจัดเสมหะได้ เนื่องจากอุณภูมิที่สูงกว่าปกติของน้ำ จะช่วยละลายเสมหะในคอได้เป็นอย่างดี

กินอาหารรสเผ็ด – เช่น ต้มยำ น้ำพริก เนื่องจากสมุนไพรในอาหารเหล่านี้ จะช่วยขับเสมหะ และเปิดทางให้ระบบทางเดินหายใจคล่องตัวมากขึ้น หากกินเผ็ดไม่ได้ สามารถเปลี่ยนเป็นต้มจืดร้อนๆ แทนได้

ใช้สมุนไพรกำจัดเสมหะ – สมุนไพรหลายชนิด สามารถช่วยกำจัดเสมหะได้ เช่น มะนาว มะขามป้อง มะแว้ง เป็นต้น

ใช้ยาละลายเสมหะ – ยาแก้ไอละลายเสมหะ จะมีตัวยาที่ช่วยลดอาการไอ เช่น คาร์โบซีสเทอีน (Carbocisteine) เป็นสารละลายเสมหะ ทำให้เสมหะเหนียวข้นน้อยลง และทำให้ร่างกายกายยาขับเสมหะออกมาได้ง่ายขึ้น

อย่างไรก็ตาม หากคุณมี เสมหะในคอ เรื้อรังเป็นเวลานาน จนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิต และสงสัยว่าตัวเองอาจป่วยเป็นโรคใดโรคหนึ่ง ก็ควรไปพบแพทย์และเข้ารับการวินิจฉัยอย่างเป็นทางการ เพื่อที่จะได้รับการรักษาที่ถูกต้องตรงตามโรค

อ้างอิง :
1. โรคปอดและทางเดินหายใจ หมอวินัยโบเวจา 2. pobpad.com

ปรึกษาปัญหาสุขภาพ ไข้หวัด อาการไอ ปวดท้อง ภูมิแพ้ ได้ฟรี! ตลอด 24 ชั่วโมง ถามเลย ที่นี่