“เพราะความแก่ชราเป็นสิ่งที่ห้ามกันไม่ได้” หากปลายทางชีวิตของเรา คือ การอยากอยู่อย่างมีความสุข มีสุขภาพที่ดี ก็คงต้องเตรียมความพร้อมทั้งสุขภาพกาย สุขภาพใจตั้งแต่ยังหนุ่มสาว หรือในวัยกลางคนไว้ก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ วันนี้ GED good life จะพาไปรู้จัก 8 โรคพบบ่อยในผู้สูงอายุ และวิธีส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรคในยามชราภาพ มาดูกันเลย!
- โรคมะเร็งกับผู้สูงวัย ภัยร้ายที่ต้องใส่ใจ ป้องกันให้เป็น!
- วัยเก๋าต้องฟิต! การออกกำลังกายในผู้สูงอายุ และ 7 วิธี บริหารอารมณ์ให้เบิกบาน
- 11 อ. สูงวัยอย่างสตรอง! สร้างเสริมสุขภาพกายใจดีดีในวัยสูงอายุ
เหตุผลที่ควรเตรียมตัวให้พร้อมก่อนเข้าสู่สูงวัย
- เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างเหมาะสม มีความพึงพอใจ และเป็นไปตามความปรารถนาของตนประกอบด้วย การมีอายุยืนยาวที่มีสุขภาพกาย และสุขภาพจิตที่ดี
- เพื่อไม่ให้เป็นภาระของลูกหลานจนเกินไป และสามารถช่วยเหลือตัวเองได้เป็นอย่างดีเมื่อต้องเข้าสู่สูงวัย
- เมื่อร่างกายแข็งแรง สุขภาพจิตแจ่มใส ก็จะมีอิสระในการใช้ชีวิตอยู่ในช่วงบั้นปลายชีวิต พร้อมกับสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตร
- การรู้ก่อน เตรียมการได้ก่อน นำไปสู่ความมั่นคงในชีวิตเมื่อสูงอายุ
รู้เท่าทัน ป้องกันไว้ก่อน! 9 โรคพบบ่อยในผู้สูงอายุ มีอะไรบ้าง?
1. โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)
เป็นภาวะที่ความดันเลือดภายในหลอดเลือดแดงสูงกว่าปกติตลอดเวลา สถานการณ์โรคความดันโลหิตสูงในประเทศไทยกำลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งคิดเป็นประชากรประมาณ 23 ล้านคน ของประชากรไทย ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง สิ่งที่น่ากลัวที่สุดของโรคความดันโลหิตสูง อาจส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรงตามมา จนอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้
วิธีป้องกันโรคความดันโลหิตสูง
- ควรรับการตรวจวัดค่าระดับความดันโลหิตเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
- เลี่ยงการรับประทานอาหารรสเค็ม
- หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกฮอล์
อ่านเพิ่มเติม -> ความดันโลหิตสูง ควรกิน-ควรเลี่ยง อะไรบ้าง?
2. โรคเบาหวาน (Diabetes)
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข เผย ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ป่วยด้วยโรคเบาหวานซึ่งมีจำนวนร้อยละ 21.12 หรือเป็นอันดับ 2 รองจากโรคความดันโลหิตสูง โรคนี้เป็นความผิดปกติของร่างกายที่มีการผลิตฮอร์โมนอินซูลินไม่เพียงพอ อันส่งผลให้ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดสูงเกิน ก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ เช่น ปัสสาวะและกระหายน้ำบ่อย ดื่มน้ำในปริมาณมากต่อครั้ง อ่อนเพลีย
วิธีป้องกันโรคเบาหวาน
- ควบคุมอาหารและน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์
- เลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูง
อ่านเพิ่มเติม -> โรคเบาหวาน เกิดจากอะไร ? พร้อมอาหารที่ควร-ไม่ควรทาน สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
3. โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)
เป็นอาการป่วยที่เป็นไปตามวัย แต่น้อยคนที่จะรู้ว่าตัวเองมีภาวะกระดูกพรุน กว่าจะทราบก็เมื่อหกล้มกระดูกหักแล้ว ส่วนใหญ่พบได้ในผู้หญิงวัยหลังหมดประจำเดือน และผู้ชายอายุมากกว่า 70 ปี
วิธีป้องกันภาวะกระดูกพรุน
- ผู้หญิงอายุมากกว่า 55 ปีและผู้ชายอายุมากกว่า 70 ปี ควรได้รับการตรวจความหนาแน่นมวลกระดูก (bone mineral density หรือ BMD) ซึ่งจะบ่งบอกถึงความหนาบางของมวลกระดูกเมื่อเทียบกับค่ามวลกระดูกที่ปกติในผู้ใหญ่ทั่วไป
- ควรได้รับแคลเซียมจากอาหาร หรือยาอย่างน้อย 1,000 มิลลิกรัมต่อวัน
4. โรคหัวใจขาดเลือด หรือโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Ischaemic heart disease; Myocardial ischemia)
เกิดจากหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจตีบหรือตัน ทำให้เลือดที่จะไหลเวียนไปยังหัวใจไม่พอ สาเหตุส่วนใหญ่มาจากพฤติกรรม เช่น การใช้ยาเสพติด ความเครียด และการสูบบุหรี่
วิธีป้องกันโรคหัวใจขาดเลือด
- ไม่สูบบุหรี่ ไม่ใช้ยาเสพติด
- ควบคุมน้ำหนัก ออกกำลังกายแบบแอโรบิคสม่ำเสมอ
- บริโภคอาหารไขมันต่ำ
5. โรคเกาต์ (Gout)
โรคเกาต์ คือโรคข้ออักเสบชนิดหนึ่งที่พบได้บ่อยเกิดขึ้นได้ในทุกเพศและทุกวัย มักพบในชายสูงอายุมากกว่าหญิง ทำให้เกิดอาการปวดตามข้อ ซึ่งเกิดจากการมีกรดยูริกสะสมในร่างกายเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะตามข้อ
วิธีป้องกันโรคเกาต์
- รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
- ควบคุมการรับประทานอาหารที่มีพิวรีนสูง เช่น เนื้อไก่ เป็ด ห่าน เครื่องในสัตว์ เป็นต้น
- ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยในการขับถ่ายกรดยูริค
6. โรคข้อเข่าเสื่อม (Knee Osteoarthritis)
เกิดจากกระดูกอ่อนของข้อเข่า หรือผิวข้อสึกกร่อน มักพบในผู้หญิงสูงอายุมากกว่าชายถึง 2 เท่า เกิดการใช้ข้อเข่ามานาน การรับน้ำหนักตัวที่มากเกินไป
วิธีป้องกันโรคข้อเข่าเสื่อม
- ควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้มากเกินไป
- หลีกเลี่ยงการยืน หรือนั่งท่าเดียวนาน ๆ
- เลือกทานอาหารที่ช่วยบำรุงข้อเข่า เช่น แคลเซียม กินผักเป็นประจำ เป็นต้น
ข้อเข่า ไม่แก่ก็เสื่อมได้นะ! มาดู วิธีดูแลรักษาข้อเข่า ก่อนจะสายไป
7. โรคตา (Eye Diseases)
โรคตาที่ผู้สูงอายุเป็นกันมาก คือ โรคจอประสาทตาเสื่อม โรคต้อกระจก โรคต้อหิน และน้ำวุ้นตาเสื่อม แต่สาเหตุส่วนใหญ่ของโรคตาเกิดจากความเสื่อม เนื่องจากอายุที่มากขึ้น ทำให้การมองเห็นลดลง
วิธีป้องกันโรคตา
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ พักผ่อนสายตาบ่อย ๆ
- สวมแว่นกันแดดที่กรองแสง Ultra Violet
- ตรวจสุขภาพตาเป็นประจำ
8. โรคไต (Kidney disease)
เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น ไตจะมีการเปลี่ยนแปลงทั้งด้านโครงสร้าง และการทำงานโดยรวม โดยไตจะมีขนาดเล็กลง น้ำหนักและปริมาตรจะลดลง ข้อสำคัญคือในผู้สูงอายุเมื่อเกิดความเจ็บป่วยหรือการบาดเจ็บของไตขึ้น การฟื้นฟูสภาพให้กลับมาดีดังเดิมนั้นจะค่อนข้างช้า
วิธีป้องกันโรคไต
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง มีรสเค็ม หรือมีน้ำตาลสูง
- ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุรา
อ่านเพิ่มเติม -> 8 วิธีบำรุงไต ให้แข็งแรง! พร้อมคำแนะนำ อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต
9. โรคทางสมอง
โรคสมองที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ ได้แก่ โรคอัมพฤกษ์อัมพาต โรคอัลไซเมอร์ โรคสมองเสื่อม หรือโรคหลอดเลือดสมอง เป็นต้น ส่วนใหญ่จะพบในคนอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป
วิธีป้องกันโรคสมองเสื่อม
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ สัปดาห์ละ 3 – 5 ครั้ง
- ระวังเรื่องอุบัติเหตุ สมองถูกกระแทก
- นอนหลับอย่างเพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 ชั่วโมง
- ลดความเครียดและระวังภาวะซึมเศร้า
5 วิธีส่งเสริมสุขภาพ และการป้องกันโรคเมื่อต้องเข้าสู่สูงวัย
1. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
โดยเน้นไปที่การออกกำลังกายแบบง่าย ๆ เป็นประจำทุกวัน เช่น การเดินเร็ว การแกว่งแขน ทำงานบ้าน เป็นต้น เพื่อให้ร่างกายแข็งแรงตามวัย และยังเป็นการป้องกันโรคชราภาพได้ในอนาคตอีกด้วย
2. การมีภาวะโภชนการที่เหมาะสม
เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย “You are what you eat” คำกล่าวนี้เป็นจริงเสมอมา เพราะสิ่งต่าง ๆ ที่ประกอบขึ้นเป็นตัวเรานั้น ล้วนมาจากอาหารที่เรากินเข้าไป
3. ตรวจสุขภาพประจำปีอยู่เสมอ
อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง หรือทุก 6 เดือน และอย่าลืมรักษาสุขภาพในช่องปาก พบทันตแพทย์อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
4. การมีสุขภาพจิตที่ดี
สุขภาพกายดีแล้ว สุขภาพจิตก็ต้องดีด้วย เพราะเมื่อชราภาพไป สภาพจิตใจอาจไม่แข็งแรงแบบตอนหนุ่มสาว จะแก้ไขก็ลำบาก
5. หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้ร่างกายต้องป่วยเรื้อรัง
เช่น การหกล้มโดยเฉพาะในห้องน้ำ, การใช้ยาเกินขนาด และใช้ยาผิดวิธี, ปล่อยตัวเองให้มีน้ำหนักเกินเกณฑ์ จนเป็นโรคอ้วนเรื้อรัง เป็นต้น
อ้างอิง : 1. กองส่งเสริมศักยภาพผู้สูงอายุ 2. กรมอนามัย 3. bumrungrad 4. bangkokhospital 5. RAMA Channel 6. กรมกิจการผู้สูงอายุ
