ในช่วงเวลาที่ โควิด-19 กำลังแพร่ระบาดอยู่ ณ ขณะนี้ ใคร ๆ ก็ต่างหวาดกลัว และโฟกัสแต่กับเชื้อไวรัสนี้ แต่รู้หรือไม่ว่า มีกลุ่มโรคหนึ่งที่น่ากลัวยิ่งกว่า เพราะมันคร่าชีวิตคนไทย และคนทั้งโลกไปมากที่สุด นั่นก็คือ กลุ่มโรค NCDs – โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรังนี้ จะมีสาเหตุ อาการ และวิธีป้องกันอย่างไรบ้าง มาไขข้อสงสัย และติดตามไปกับ GedGoodLife กันได้เลย!
โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง คืออะไร?
กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง หรือ NCDs (Non-Communicable Diseases) เป็นกลุ่มของโรคที่เกิดจากวิถีชีวิตที่มีพฤติกรรมเสี่ยง และปัจจัยภายในร่างกาย กลุ่มโรคนี้ไม่สามารถแพร่กระจายไปสู่ผู้อื่นได้ แตกต่างกับโรคไข้หวัด หรือ โควิด-19 ที่สามารถติดต่อกันได้
กลุ่มโรค NCDs นี้ มีระยะการดำเนินโรคอย่างช้า ๆ และทำให้เกิดเป็นปัญหาสุขภาพในระยะยาวได้ เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจ โรคเบาหวาน ซึ่งอาจส่งผลให้การทำงานของระบบอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายเกิดความบกพร่อง และอาจรุนแรงถึงขั้นพิการ หรือเสียชีวิตได้
กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีโรคอะไรบ้าง และอาการเบื้องต้นที่ควรรู้
จากปัจจุบัน กลุ่มโรค NCDs ที่มีอัตราผู้ป่วย และผู้เสียชีวิตสูงสุด มีอยู่ 6 โรค และพบว่า โรคหลอดเลือดสมอง เป็นสาเหตุการตายอันดับ 1 ทั้งในเพศชาย และเพศหญิง ของประชาการไทย
1. โรคหลอดเลือดสมอง และหัวใจ : ตีบ ตัน แตก
โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่เลือดไม่สามารถไหลเวียนไปเลี้ยงสมองได้ ทำให้สมองขาดเลือด
และออกซิเจน
อาการของโรคหลอดเลือดสมอง และหัวใจ
- เหนื่อยง่ายกว่าปกติ
- แขน ขา อ่อนแรงเฉียบพลัน
- ปลายมือ ปลายเท้าชา
- ปวดหน้าอกข้างซ้ายร้าวไปถึงแขน
- พูดลำบาก ปากเบี้ยว
อ่านเพิ่มเติมเรื่องโรคหลอดเลือดสมอง -> คลิกที่นี่
2. โรคเบาหวาน : ชีวิตติดหวาน
เกิดจากภาวะน้ำตาลในเลือดสูงผิดปกติเป็นระยะเวลานาน จนเกิดเป็นภาวะเรื้อรัง
อาการของโรคเบาหวาน
- ฉี่บ่อยกว่าปกติ โดยเฉพาะกลางคืน
- น้ำหนักลดไม่ทราบสาเหตุ
- เป็นแผลทีไร หายยาก
- เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย
- มีปื้นดำตามคอ ข้อพับ ขาหนีบ
อ่านเพิ่มเติมเรื่องโรคเบาหวาน -> คลิกที่นี่
3. โรคถุงลมโป่งพอง : ปอดโป่ง
เกิดจากการอักเสบของเนื้อปอดบริเวณถุงลมปอด ทำให้เนื้อปอดมีถุงลมเล็ก ๆ จำนวนมาก ที่อยู่ติดกันจนกลายเป็นถุงลมขนาดใหญ่
อาการของโรคถุงลมโป่งพอง
- ไอเรื้อรัง
- เป็นหวัดง่าย หายช้า
- เหนื่อยหอบ
- หลอดลมอักเสบบ่อย
- แน่นหน้าอก หายใจมีเสียงวี้ด
อ่านเพิ่มเติมเรื่องโรคถุงลมโป่งพอง -> คลิกที่นี่
4. โรคมะเร็ง : เนื้อร้าย ข่าวร้าย
คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติระดับเซลล์ในอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย เกิดเป็นก้อนเนื้อขึ้นมา และสามารถลุกลามไปยังอวัยวะข้างเคียง หรือกระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายได้
อาการของโรคมะเร็ง
- ระบบขับถ่ายมีปัญหา
- เกิดแผลเรื้อรังรักษาไม่หาย
- มีเลือด ของเหลวออกมาอย่างผิดปกติ
- มีตุ่มก้อนในร่างกายโตเร็วผิดปกติ
- ไอ และเสียงแหบเรื้อรัง
5. โรคความดันโลหิตสูง : สูงไปก็ไม่ดี
ความดันสูง คือ ภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงความดันในหลอดเลือดที่สูงขึ้นกว่าปกติตลอดเวลา
อาการของโรคความดันโลหิตสูง
- ปวดศีรษะบ่อยๆ
- หลังตื่นนอนมึนงง ตาพร่า
- มีเลือดกำเดาออกบ่อย ๆ
- ปวดหัวเฉียบพลันบ่อย ๆ
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ใจสั่น
อ่านเพิ่มเติมเรื่องโรคความดันโลหิตสูง -> คลิกที่นี่
6. โรคอ้วนลงพุง : อวบอั๋นขั้นสุดท้าย
เกิดจากความผิดปกติจากการมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน เนื่องจากร่างกายมีภาวะไขมันสะสมตาม ส่วนต่าง ๆ มากเกินกว่าปกติ
อาการของโรคอ้วน
- รูปร่างคล้ายลูกแพร์
- เริ่มหาเสื้อผ้าใส่ยาก
- ไขมันในช่องท้องสะสมเป็นชั้น
- ข้อเข่าเริ่มรับน้ำหนักตัวเองไม่ไหว
- ทำอะไรก็เหนื่อยง่าย
พฤติกรรมเสี่ยงของ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง NCDs ถือเป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของโลก และของประเทศไทย เลยทีเดียว! โดยเฉพาะกลุ่มโรคหลัก ได้แก่
- กลุ่มโรคหลอดเลือดหัวใจ
- โรคหลอดเลือดสมอง
- โรคมะเร็ง
- โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และโรคเบาหวาน
โดยโรคเหล่านี้ มีปัจจัยมาจากพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ เช่น
- การสูบบุหรี่
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- การบริโภคหวาน มัน เค็ม
- ไม่ออกกำลังกาย หรือออกไม่เพียงพอ
- ความเครียด
- กรรมพันธุ์
รายงานสถานการณ์ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
กลุ่มโรค NCDs เป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของโลก ทั้งในมิติของจำนวนการเสียชีวิต และภาระโรคโดยรวม จากการรายงานข้อมูลของ องค์การอนามัยโลก (WHO) พบประชากรทั่วโลก เสียชีวิตจากโรค NCDs มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น
สำหรับสถานการณ์ในประเทศไทยนั้น จากการรายงานข้อมูลของกองยุทธศาสตร์ และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ระหว่างปี พ.ศ. 2557-2561 พบอัตราการเสียชีวิต อันมีสาเหตุมาจากโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในประชากรไทย เช่นเดียวกัน
โดยในปี พ.ศ. 2561 โรคไม่ติดต่อที่เป็นสาเหตุการตาย 3 อันดับแรก ได้แก่
- โรคมะเร็งรวมทุกประเภท
- โรคหลอดเลือดสมอง
- โรคหัวใจขาดเลือด
สถิติการตายในชายไทย จากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
- โรคหลอดเลือดสมอง ร้อยละ 11.1
- โรคหัวใจขาดเลือด ร้อยละ 7.8
- อุบัติเหตุทางถนน ร้อยละ 7.4
- โรคมะเร็งตับ ร้อยละ 6.5
- โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ร้อยละ 6.0
สถิติการตายในหญิงไทย จากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
- โรคหลอดเลือดสมอง ร้อยละ 14.6
- โรคเบาหวาน ร้อยละ 8.8
- โรคหัวใจขาดเลือด ร้อยละ 8.8
- ไตอักเสบและไตพิการ ร้อยละ 4.0
- โรคมะเร็งตับ ร้อยละ 3.7
เมื่อเปรียบเทียบการตายจำแนกรายสาเหตุระหว่างเพศ พบว่า โรคหลอดเลือดสมอง เป็นสาเหตุการตายอันดับ 1 ทั้งในเพศชาย และเพศหญิง
โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีสาเหตุมาจากอะไรบ้าง?
กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง สามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แต่ในเบื้องต้นแล้ว สามารถเกิดขึ้นได้จาก 2 ปัจจัยหลัก คือ
1. ปัจจัยที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ คือ ปัจจัยที่ติดตัวมาแต่กำเนิด หรือเป็นไปตามธรรมชาติ ได้แก่ อายุ เพศ เชื้อชาติ และพันธุกรรม โดยบุคคลในบางช่วงอายุ บางเพศ บางเชื้อชาติ หรือมีบุคคลในครอบครัวป่วยเป็นโรคใดโรคหนึ่ง ก็มีโอกาสที่จะทำให้เกิดโรคนั้น ๆ ได้มากกว่าคนทั่วไป
2. ปัจจัยที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ คือ สภาพแวดล้อมรอบตัว และพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่อาจก่อให้เกิดโรคได้ เช่น ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ นอนดึก เครียด กินอาหารที่มีไขมันสูง หรือของหวานเป็นประจำ แต่ไม่ชอบออกกำลังกาย หรืออาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มลภาวะทางอากาศสูง เป็นต้น
โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง กับ โควิด-19
สิ่งที่น่ากังวลสำหรับผู้ที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง หากติดเชื้อ COVID-19 จะทำให้มีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน และอาการรุนแรงมากกว่าปกติ
โดย ศ.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล อธิบายว่า
“คนที่เป็นโรคที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ คือ ผู้ป่วยเบาหวาน ต้องควบคุมน้ำตาลดี ๆ แต่คนจำนวนไม่น้อยเมื่อเป็นเบาหวานแล้วจะมีความเปลี่ยนแปลงในหลอดเลือด มีโอกาสทำให้ภูมิคุ้มกันไปจัดการกับเชื้อไวรัสโควิดได้น้อยลง ยังไม่นับรวมไปถึงอวัยวะต่าง ๆ ที่ศักยภาพในการทำหน้าที่ลดลงไปด้วย
สังเกตจากคนที่เป็นเบาหวานนาน ๆ หรือเป็นขั้นหนัก จะพบว่า ปอดทำงานได้น้อยลง ตับทำงานได้น้อยลง เป็นต้อกระจก สิ่งเหล่านี้จะถูกทำลายจากเชื้อไวรัสบ้างบางส่วน
นอกจากนี้ ในกรณีที่ติดเชื้อโควิด-19 รุนแรง ไม่เพียงทำลายปอด แต่มีจำนวนไม่น้อยที่เสียชีวิตเพราะอาการไตวาย เลือดไม่ไปเลี้ยงแขนขา เพราะความรุนแรงของไวรัสไปกระทบกับอวัยวะอื่นด้วย
ไม่เพียงปอดอย่างเดียว โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวอื่นร่วม เมื่อเจอเชื้อไวรัสจะยิ่งทำให้อาการของโรครุนแรงขึ้น” ศ.นพ.ประสิทธิ์ กล่าว
NCDs – โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ป้องกันได้ แค่เลี่ยงปัจจัยเสี่ยง
เนื่องจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีระยะของการแฝงตัวนานก่อนเกิดโรค ซึ่งอาการในระยะเริ่มต้น มักไม่แสดงอาการที่เด่นชัด ทำให้ผู้ป่วยอาจคิดว่าไม่น่าเป็นอะไรรุนแรง จึงไม่ได้จัดการกับปัญหาดังกล่าวตั้งแต่ระยะเริ่มต้น และกว่าจะรู้ตัวว่าเป็นโรคร้าย ก็อาจสายไปเสียแล้ว
การดูแลสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอตั้งแต่ช่วงวัยเด็ก ถึงเยาวชน จึงเป็นหัวใจสำคัญที่จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรค ซึ่งสามารถทำได้ง่าย ๆ เพียงปรับเปลี่ยนรูปแบบ และพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวัน ให้ดีต่อสุขภาพร่างกายยิ่งขึ้น เช่น
– กินอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย กินให้หลากหลาย และครบ 5 หมู่ เพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วนตามความต้องการของร่างกาย และมีปริมาณแคลอรี่เหมาะสม ตามที่ร่างกายต้องการในแต่ละวัน เพื่อให้ได้รับคุณค่าทางโภชนาการอย่างครบถ้วน
– งดกินอาหารที่มีผลเสียต่อสุขภาพ คือ อาหารที่มีปริมาณมากเกินความต้องการของร่างกาย อาหารหวาน อาหารไขมันสูง อาหารเค็ม ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคอ้วน และโรค NDCs อื่น ๆ เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และหลอดเลือด
– จำกัดปริมาณการบริโภคเกลือ ให้ไม่เกินวันละ 6 กรัม เนื่องจากการบริโภคเกลือที่มากเกินไป จะส่งผลให้มีระดับความดันโลหิตเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมอง รวมถึงโรคเรื้อรังอื่น ๆ ตามมาได้
– หลีกเลี่ยงการกินอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว หรือมีน้ำตาลสูง
– ควบคุมความดันโลหิตและคอเลสเตอรอล ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม หากมีแนวโน้มที่จะมีความดันโลหิตสูง หรือไขมันในเลือดสูง ควรเข้ารับการตรวจอย่างสม่ำเสมอ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
– เลิก หรือลดปริมาณการดื่มแอลกอฮอล์ เพื่อช่วยลดปัจจัยเสี่ยง โดยเฉพาะกับ โรคตับ โรคมะเร็ง และความดันโลหิตสูง
– เลิกสูบบุหรี่ เนื่องจากเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการเกิด NDCs เช่น มะเร็งหลายประเภท โรคหัวใจ โรคปอดเรื้อรัง โรคหลอดเลือดสมองส่วนปลาย และโรคหลอดเลือดสมอง
– ออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30-60 นาที
– เข้ารับการตรวจสุขภาพเป็นประจำ อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อให้แน่ใจจร่างกายแข็งแรง และไม่มีปัจจัยของโรคแฝงอยู่ และหากตรวจพบ ควรรักษาตามวิธีที่เหมาะสม เพราะหากละเลยอาการต่างๆ ไป อาจส่งผลให้มีอาการป่วยแย่ลง หรือรักษาได้ยากขึ้น
สุดท้ายนี้ จะเห็นได้ว่า โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เป็นโรคที่น่ากลัวมาก เชื่อว่าใคร ๆ คงไม่อยากเป็นอย่างแน่นอน GedGoodLife จึงขอแนะนำ ให้ทุกคนหันมาใส่ใจดูแลสุขภาพ ด้วยการเลี่ยง หวาน มัน เค็ม ทานผัก-ผลไม้ พักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ งดแอลกอฮอล์ และบุหรี่ เท่านี้ เราก็จะมีสุขภาพที่ดี ห่างไกลจากกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้แล้ว
อ้างอิง : 1. thaihealth.or.th 1/2 2. ddc.moph.go.th 3. thaincd.com
ปรึกษาปัญหาสุขภาพ ไข้หวัด อาการไอ ปวดท้อง ภูมิแพ้ ได้ฟรี! ตลอด 24 ชั่วโมง ถามเลย ที่นี่
