ช่วงโควิด กินอาหารอุ่นเวฟบ่อย อันตรายมั้ย? พร้อมข้อควรรู้ต่าง ๆ เรื่องการใช้ เตาไมโครเวฟ

สุขภาพ
2 ก.พ. 21
3609

ในช่วงที่โควิดระบาด ต้องทำงานกักตัวอยู่แต่ในบ้าน (quarantine) หลายคนก็หันมาใช้ เตาไมโครเวฟ ในการทำอาหาร อุ่นอาหาร กันมากขึ้น บางคนก็ใช้เป็นประจำทุกวัน อย่างไรก็ตาม… ในโลกออนไลน์ได้มีการแชร์กันว่า การใช้เตาไมโครเวฟปรุง หรืออุ่นอาหารบ่อย ๆ จะมีรังสีตกค้าง หรืออาจมีสารเคมีปนเปื้อนในอาหารจนทำให้เป็นมะเร็งได้หรือไม่? วันนี้ GedGoodLife มีคำตอบเรื่องนี้มาฝากให้หายกังวลใจกันแล้ว มาติดตามกันเลย!

มาทำความรู้จักกับ ไมโครเวฟ กันก่อนดีกว่า

ไมโครเวฟ คืออะไร? บทความจาก “สมาคมนิวเคลียร์แห่งประเทศไทย” ได้กล่าวถึงไมโครเวฟ ไว้ดังนี้…

ไมโครเวฟเป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่นเดียวกับแสงสว่าง โดยอยู่ในช่วงของคลื่นวิทยุความถี่สูง (high frequency radio wave) เมื่อรังสีมีความถี่สูงขึ้น ความยาวคลื่นจะลดลง คลื่นที่มีความถี่สูงมาก ความยาวคลื่นจึงสั้นมาก ดังนั้น คลื่นชนิดนี้จึงได้ชื่อว่า “ไมโครเวฟ” ซึ่งแปลว่าคลื่นสั้นมาก

ไมโครเวฟที่เคลื่อนที่ผ่านตัวกลาง อาจจะทะลุผ่านไป เกิดการสะท้อนหรือถูกดูดกลืน วัตถุที่เป็นโลหะจะสะท้อนไมโครเวฟทั้งหมดที่ตกกระทบ (จึงเป็นเหตุห้ามใช้วัสดุที่มีส่วนผสมของโลหะ เข้าไปอุ่นในเตาไมโครเวฟ เพราะจะทำให้เตาไมโครเวฟ เสียหายได้)

เตาไมโครเวฟ ทำงานอย่างไร ?

ไมโครเวฟที่ผ่านเข้าไปในอาหาร หรือของเหลวจะทำให้โมเลกุลของน้ำเกิดการสั่น ทำให้เกิดการเสียดสีกันของโมเลกุล จึงเกิดความร้อน และทำให้อุณหภูมิสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว เวลาที่ใช้ประกอบอาหารจึงสั้นกว่าการใช้เตาแบบธรรมดา

อาหารบางชนิดจะมีความร้อนเพิ่มขึ้นไม่สม่ำเสมอ ที่ผิวนอกอาจจะเพียงอุ่น ๆ ขณะที่ภายในใกล้ถึงจุดเดือด ตัวอย่างเช่น โดนัทไส้แยม หรือพายไก่ อาหารบางชนิด บางส่วนจะสุก บางส่วนไม่สุก อาหารแช่แข็งอาจจะยังแข็งตัวอยู่ถ้าไม่นำออกมาทิ้งไว้ให้น้ำแข็งละลายก่อน

ผนังของเตาไมโครเวฟ และภาชนะที่ไม่ใช่โลหะจะไม่เกิดความร้อนโดยตรงจากไมโครเวฟ เนื่องจากเป็นวัสดุที่ไม่ดูดกลืนพลังงานของไมโครเวฟ แต่ผนังภายในของเตา และภาชนะร้อนขึ้น เนื่องจากได้รับความร้อนจากอาหารที่ใส่เข้าไป และความร้อนจากการทำงานของวงจรไฟฟ้าของเตา

อาหารที่อุ่นด้วยเตาไมโครเวฟ อันตรายจริงหรือ?

รศ.พญ.สุพัตรา แสงรุจิ ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ได้กล่าวไว้ว่า

คลื่น Microwave ที่ใช้ในการปรุงอาหารไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ เพราะคลื่นจะสลายตัวไปไม่สะสมในอาหาร เมื่อรับประทานอาหารที่ทำให้สุกด้วยไมโครเวฟ จึงไม่เกิดอันตรายใด ๆ ทั้งสิ้น และไม่มีรังสีตกค้าง หรือปะปนมาในอาหาร

แม้แต่การมองแสงในไมโครเวฟขณะที่เครื่องกำลังทำงาน ก็ไม่มีผลอันตรายใด ๆ ต่อดวงตาเช่นกัน เนื่องจากคลื่นรังสีของไมโครเวฟ มีแรงทะลุทะลวงต่ำกว่าแสงอินฟาเรดธรรมดา รังสีอัลตราไวโอเลต (หรือ รังสียูวี) และรังสีเอ๊กซ์ (หรือรังสีแกมมา) จึงไม่สามารถทะลุผ่านผนังตู้ และฝาตู้ออกมาได้

ส่วนแสงที่เรามองเห็นในตู้ไมโครเวฟระหว่างที่เครื่องทำงานนั้น ไม่ใช่แสงของคลื่นไมโครเวฟ แต่เป็นแสงจากหลอดไฟในเตาไมโครเวฟ เพื่อให้เราสามารถมองเห็นสิ่งที่อยู่ภายในตู้ ระหว่างที่เครื่องกำลังทำงานอยู่ได้นั่นเอง

ใช้ เตาไมโครเวฟ อุ่นอาหารซ้ำ ๆ ก่อมะเร็งหรือไม่?

ผศ.ดร.สิติมา จิตตินันทน์ อาจารย์ประจำหลักสูตรวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์การอาหารเพื่อโภชนาการ (หลักสูตรนานาชาติ) สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล ชี้แจงว่า…

“การอุ่นอาหารซ้ำ ๆ ด้วยไมโครเวฟ ไม่ทำให้เกิดโอกาสเสี่ยงต่อการป่วยโรคมะเร็ง ทั้งนี้เนื่องจากอุณหภูมิของการอุ่นอาหารด้วย เตาไมโครเวฟ เป็นอุณหภูมิต่ำไม่เท่ากับการปิ้งย่างทอด เพราะ แม้ว่าจะปรับให้แรงสุดของเครื่องไมโครเวฟ แต่อุณหภูมิของการอุ่นอาหารจะอยู่ที่ประมาณ 100 องศาเซลเซียสเท่านั้น แต่ถ้าเป็นการทอดด้วยน้ำมัน จะมีอุณหภูมิสูงถึง 170-180 องศาเซลเซียส ซึ่งทำให้มีโอกาสเสี่ยงการเกิดมะเร็งขึ้นได้

แม้ว่าการอุ่นอาหารซ้ำๆด้วยเตาอบไมโครเวฟจะไม่ทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งก็ตาม แต่ก็ให้ระวังเรื่องจุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนอยู่ในอาหารที่อาจเกิดขึ้น และส่งผลต่อโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร อย่างคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ฯลฯ มากกว่าข่าวปลอมที่ระบุว่าเสี่ยงโรคมะเร็ง”

อาหารอุ่นไมโครเวฟ กับเรื่องคุณค่าทางสารอาหาร

อาจเคยได้ยินกันมาบ้างว่า การใช้ไมโครเวฟอุ่นหรือปรุงอาหาร จะทำให้อาหารนั้นสูญเสียสารอาหารที่มีประโยชน์ไป แต่ความจริงแล้ว การปรุงหรืออุ่นอาหารที่ใช้ความร้อนทุกรูปแบบ ต่างก็สามารถทำให้อาหารที่เราปรุง สูญเสียสารอาหารที่มีคุณค่าไปได้ทั้งนั้น

ในทางตรงกันข้าม ความร้อนจากไมโครเวฟ อาจสามารถช่วยรักษาปริมาณสารอาหารที่มีประโยชน์ ไว้ได้มากกว่า การปรุง หรืออุ่นอาหารในรูปแบบอื่น ๆ เช่น การต้ม หรือการทอด เนื่องจากไมโครเวฟใช้ความร้อนเพื่อปรุง หรืออุ่นในระยะเวลาอันสั้น จึงทำให้สารอาหารถูกทำลายได้น้อยกว่านั่นเอง

เตาไมโครเวฟ ใช้อย่างไรให้ถูกต้อง และปลอดภัย?

– ปรับตั้งค่าความร้อน และเวลาการทำงานของไมโครเวฟให้เหมาะสมกับชนิดของอาหาร

– หลีกเลี่ยงการใช้ภาชนะ ที่อาจปล่อยสารอันตรายได้เมื่อเจอความร้อน เช่น พลาสติกในไมโครเวฟ เพื่อลดความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ และอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้น

– เลือกใช้ภาชนะที่เหมาะสมกับการใช้ในไมโครเวฟ เช่น ชามแก้วทนไฟ ชามกระเบื้อง ไม้ หรือจานกระดาษ

– ห้ามนำภาชนะโลหะทุกชนิด หรือภาชนะกระเบื้องที่มีขอบเงินขอบทอง ไปใช้กับไมโครเวฟ เนื่องจากเมื่อมีส่วนผสมของโลหะ คลื่นไมโครเวฟจะไม่สามารถทะลุผ่านไปได้ และเมื่อคลื่นกระทบกับโลหะ ก็จะเกิดการสะท้อนกลับจนทำให้เกิดประกายไฟ และอาจทำให้เกิดไฟลุกไหม้ในตู้ได้

– ควรใช้พลาสติกทนความร้อน มาครอบอาหารก่อนเริ่มปรุงอาหารที่มีน้ำ หรือน้ำมันเป็นส่วนผสม เพราะน้ำ หรือน้ำมันนั้นสามารถกระเด็นไปไปติดรอบตู้ เมื่อถึงจุดเดือดได้ ทำให้ไมโครเวฟสกปรก เลอะเทอะ ทำความสะอาดได้ยาก

– ถ้าจะอุ่นอาหารด้วยภาชนะที่มีฝาปิด ควรเปิดฝาปิดออกเล็กน้อย เพื่อให้ไอน้ำระบายออกได้ หรือแค่วางปิดฝาไว้เฉย ๆ ไม่ปิดจนแน่น

– ไม่ควรนำอาหารที่มีผิวมัน หรือมีเปลือกแข็ง ไปทำให้สุกด้วยตู้ไมโครเวฟ เนื่องจากความร้อนจะทำให้ฟองอากาศในอาหารขยายตัว เมื่อประกอบกับไอน้ำ จะทำให้เกิดขึ้นมีแรงดันสูง และทำให้เกิดระเบิดเสียงดังได้ ควรใช้ส้อมจิ้มผิวอาหาร หรือเปลือกอาหารให้เป็นรูเสียก่อน เพื่อป้องกันการปะทุที่เกิดจากความร้อนในอาหารขยายตัว

ห้ามเด็ดขาด! “7 สิ่งต้องห้าม” อุ่นในเตาไมโครเวฟ

1. ไข่ไก่ทั้งฟอง

รังสีความร้อนในไมโครเวฟจะทำให้ไข่ร้อนจัดจนระเบิดตัวเองในไมโครเวฟทันที ทางที่ดีควรตอกไข่ใส่ภาชนะให้เรียบร้อยก่อนนำเข้าไปเวฟ

2. ชามอาหารที่ไม่มีฝาปิด

ต่อให้เป็นชามที่ใช้กับไมโครเวฟได้ แต่การอุ่นอาหารโดยไม่ปิดฝา มีแนวโน้มที่ผิวหน้าอาหารจะปะทุจนเปื้อนไปทั่วตู้ด้านในของไมโครเวฟเมื่อเจอกับความร้อน

3. ภาชนะสเตนเลส

อาจทำให้เกิดประกายไฟขณะที่นำภาชนะเข้าไปอุ่นในไมโครเวฟ อีกทั้งยังส่งผลให้มีสารปนเปื้อนที่เป็นอันตรายเจือปนมากับน้ำ หรืออาหารด้วย

4. กล่องโฟมหรือกล่องพลาสติก

ทั้งสองอย่างนี้มีสารประกอบที่สามารถหลอมละลายได้อย่างรวดเร็ว จนอาจเกิดระเบิดขึ้นได้

5. ฟอยล์ห่ออาหาร

นอกจากจะทำให้อาหารสุกเร็ว สุกไว จนไหม้เกรียมได้ง่าย ๆ หากไม่ระวังแล้ว รังสีความร้อนที่กระทบลงบนฟอยล์ห่ออาหารยังทำให้เกิดประกายไฟได้อีกด้วย

6. ภาชนะกระเบื้องเคลือบ และมีลวดลายสะท้อนแสง

เพราะสีที่ใช้เพ้นท์ลายภาชนะส่วนใหญ่ไม่ทนต่อความร้อน และอาจปนเปื้อนมากับอาหารขณะอุ่นด้วยไมโครเวฟ อีกทั้งยังทำให้เนื้อจาน-ชามแตกหักได้ หากเป็นไปได้เช็กที่ฉลากก่อนซื้อภาชนะสักนิดว่าสามารถนำเข้าไมโครเวฟได้ หรือไม่

7. นมแม่

น้ำนมอาจสูญเสียสารอาหาร และอาจเพิ่มโอกาสการเพาะเชื้ออีโคไลที่จะเพาะตัวได้ดีในความร้อนด้วย วิธีอุ่นนมแม่ที่ดี ควรนำออกจากตู้เย็นให้แช่ขวดนมไว้ในน้ำอุ่น หรือน้ำอุณหภูมิห้อง

สารพัดประโยชน์จาก เตาไมโครเวฟ

นอกจากปรุง และอุ่นอาหารให้ร้อนแล้ว ไมโครเวฟ ยังสามารถมำประโยชน์อื่น ๆ ได้อีกมากมาย เช่น

1. ช่วยให้กระเทียมปอกง่ายขึ้น

นำกระเทียมทั้งหัวใส่ไว้ในไมโครเวฟประมาณ 20 วินาที กลีบของกระเทียมจะค่อย ๆ คลี่ออกจากหัวกระเทียม ช่วยทำให้ปอกกระเทียมได้ง่ายขึ้น

2. ทำให้มะนาว หรือส้มมีน้ำมากขึ้นได้!

ถ้าคุณนำมะนาวหรือส้ม เข้าไปทำให้อุ่นในไมโครเวฟนาน 10-20 วินาที ก่อนจะนำมาคั้นน้ำ จะทำให้ได้น้ำมะนาว และน้ำส้มในปริมาณที่มากขึ้น นั่นเป็นเพราะว่า การอุ่นส้ม หรือมะนาวในไมโครเวฟ จะทำให้เยื่อบุภายในนิ่มลง และทำให้น้ำในผลไหลออกมาได้ง่ายขึ้นนั่นเอง

3. ไม่ต้องเสียน้ำตาระหว่างหั่นหัวหอมอีกต่อไป

ตัดส่วนปลายของหัวหอมออก แล้วนำไปใส่ไว้ในไมโครเวฟประมาณ 45 วินาที ก่อนจะนำมาสับ หรือปอก วิธีนี้จะช่วยให้คุณไม่ต้องแสบตา และเสียน้ำตาเวลาหั่นหัวหอม เนื่องจากสารระเหยในหัวหอมที่ทำให้ตาระคายเคืองนั้นถูกทำลายไปแล้ว

4. ขนมปังเก่ากลับมานุ่มอร่อยอีกครั้ง

ถ้าคุณทิ้งก้อนขนมปังไว้นานจนมันแข็งโป๊ก แทบกินไม่ได้แล้วละก็ ให้ห่อก้อนขนมปังด้วยผ้าขนหนูหมาดน้ำ แล้วนำไปใส่ในไมโครเวฟประมาณ 10 วินาที จะทำให้ขนมปังกลับมานิ่มเหมือนเดิมได้ วิธีนี้ใช้ได้ผลกับโดนัทด้วยนะ

5. ทำแผ่นประคบร้อนแบบ DIY

เตรียมถุงผ้าขนหนูใส่ข้าวสาร กับน้ำ 1แก้ว แล้วนำไปอุ่นในไมโครเวฟพร้อมกัน นานประมาณ 30 วินาที หรือจนกว่าถุงจะร้อน หรือใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำบิดหมาด ใส่ในไมโครเวฟประมาณ 1 นาที แค่นี้คุณก็จะได้ถุงประคบร้อนแบบง่าย ๆ แล้ว

น้ำที่เพิ่มเข้าไป จะช่วยป้องกันไม่ให้ข้าวสารไหม้ นอกจากนี้ ถ้าคุณหยดน้ำมันหอมระเหยลงไปในน้ำ 1 หยด จะช่วยเพิ่มความหอมให้กับถุงประคบร้อนนั้นได้ด้วย

6. ฟื้นคืนชีพมันฝรั่งแผ่นให้กลับมากรอบอีกครั้ง

แค่วางแผ่นมันฝรั่งลงบนผ้าขนหนูในไมโครเวฟ แล้วอุ่นด้วยไฟเบา ๆ เป็นเวลาไม่นาน ผ้าขนหนูจะดูดซับความชื้น และทำให้มันฝรั่งของคุณกลับมากรุบกรอบได้อีกครั้ง

7. แก้ปัญหาน้ำตาลทรายจับเป็นก้อน

น้ำตาลทรายแดงที่ทิ้งไว้นาน ๆ จะชอบจับกันเป็นก้อน ปัญหานี้สามารถแก้ได้ง่าย ๆ ด้วยการนำผ้าขนหนูมาชุบน้ำหมาด ๆ วางลงในกล่องน้ำตาลแล้วปิดฝา จากนั้นก็นำกล่องไปอุ่นในไมโครเวฟประมาณ 20 วินาที น้ำตาลของคุณก็จะไม่จับเป็นก้อนอีกต่อไป

8. ทำฟองนลาเต้

คุณสามารถทำฟองนมเพื่อชงกาแฟลาเต้ดื่มเองที่บ้านได้ง่าย ๆ แค่ใส่นมลงในแก้วน้อยกว่าครึ่งหนึ่งเล็กน้อย ปิดฝา จากนั้นให้เขย่าจนเกิดฟอง แล้วนำเข้าไปอุ่นร้อนในไมโครเวฟประมาณ 30 วินาที จะทำให้เกิดฟองนมที่หนาขึ้น จนเหมาะกับการชงกาแฟลาเต้

9. ทำสมุนไพรอบแห้ง

ไม่ต้องทิ้งผักชีฝรั่ง หรือใบโหระพาที่เหลือจากการทำอาหารอีกต่อไป ถ้าคุณนำผักเหล่านี้มาอบแห้งด้วยไมโครเวฟ ด้วยการนำผักหรือสมุนไพรมาวางไว้บนแผ่นกระดาษ แล้วนำไปอบในไมโครเวฟนานประมาณ 30 วินาที หรือนานกว่านั้นถ้ายังไม่แห้งสนิท ผักเหลือทิ้งของคุณจะกลายเป็นสมุนไพรที่เก็บไว้ได้นานถึง 1 ปีเลยทีเดียว

อ้างอิง :
1. สมาคมนิวเคลียร์แห่งประเทศไทย 2. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล 3. Hfocus 4. ชีวจิต 5. wegointer