สัญญาณเตือน “คลอดก่อนกำหนด” เตรียมพร้อมก่อนสาย

สุขภาพ
5 ส.ค. 19
840

คลอดก่อนกำหนด เป็นภาวะที่คนเป็นแม่คงไม่อยากจะเจอนัก ถึงแม้จะอยากเห็นหน้าลูกมากแค่ไหน แต่ก็อยากให้ลูกคลอดตอนครบกำหนด เพื่อให้ลูกน้อยแข็งแรง สมบูรณ์ที่สุด แต่หากเกิดเหตุไม่คาดคิด จะมีสัญญาณเตือนอะไรบ้างที่บอกว่าแม่อาจคลอดก่อนกำหนด

การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Preterm Labor) คือ ภาวะที่มดลูกบีบตัวอย่างสม่ำเสมอ ทำให้ปากมดลูกเปิด ก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์

การคลอดก่อนกำหนด (Preterm Birth) มีการกำหนดไว้ว่า คือ ทารกที่คลอดในช่วงอายุครรภ์ 20 – 37 สัปดาห์ ถือเป็นทารกคลอดก่อนกำหนด ซึ่งเป็นการกำหนดจากอายุครรภ์ที่น้อยที่สุดที่สามารถเลี้ยงทารกให้รอดชีวิตได้เมื่อคลอดออกมา

คลอดก่อนกำหนด อาจมีการกำหนดอายุครรภ์ที่แตกต่างกันไป 20 สัปดาห์บ้าง หรือ 24 สัปดาห์บ้าง

สาเหตุที่ทำให้ คลอดก่อนกำหนด

เคยมีประวัติคลอดก่อนกำหนด
เคยแท้งมาก่อน
มดลูกยืดขยายมากเกินไป เช่น มีลูกแฝด ตั้งครรภ์แฝดน้ำ
มีความผิดปกติของมดลูก เช่น เคยผ่าตัดมดลูก มดลูกไม่แข็งแรง
มีภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
อายุต่ำกว่า 18 ปี หรือ อายุมากกว่า 35 ปี
ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ ติดยาเสพติด
ตกเลือดระหว่างตั้งครรภ์ เช่น เกิดภาวะรกเกาะต่ำ
มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง
มีภาวะโลหิตจาง ทำให้ทารก และรกได้รับออกซิเจนและเลือดไม่เพียงพอ
ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ เช่น ขาดโฟลิก ขาดธาตุเหล็ก

คลอดก่อนกำหนด อันตรายไหม ?

ถ้าร่างกายแม่ท้องแข็งแรง ฝากท้องสม่ำเสมอ ไม่มีโรคประจำตัว การคลอดกำหนดก็ไม่อันตรายมาก ก็จะคล้ายกับการคลอดปกติ แต่ทารกที่ออกมา อาจจะต้องมีการเฝ้าระวัง ดูแลจากคุณหมอเพิ่มขึ้น
หากคลอดก่อนกำหนดจากสาเหตุความผิดของทารกในครรภ์ หรือ ความผิดปกติของแม่อาจเป็นอันตราย หรือทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น

มีระบบประสาทผิดปกติ
มีพัฒนาการช้า
เกิดภาวะการหายใจที่ผิดปกติ
มีโรคปอดเรื้อรัง
จอตาเจริญเติบโตผิดปกติ
ร้ายแรงที่สุดอาจทำให้ทารกเสียชีวิตได้

สัญญาณเตือนอาการแบบนี้อาจ คลอดก่อนกำหนด

– มดลูกมีการบีบตัวแรงขึ้น และถี่ขึ้น เช่น มากกว่า 4 ครั้ง ใน 1 ชั่วโมง หรือ ทุก ๆ 15 นาที
– มีการบีบรัดตัวเป็นจังหวะสม่ำเสมอ
– ปวดเกร็งท้อง คล้ายปวดประจำเดือน อาจปวด ๆ หาย ๆ หรือ ปวดตลอดเวลา
– ปวดบริเวณต้นขา หรือหลังช่วงหลัง อาจปวดเป็นพัก ๆ หรือปวดตลอด
– ปวดถ่วงในอุ้งเชิงกราน หรือ รู้สึกคล้ายทารกดันตัวลงมา
– ท้องเสีย หรือ ลำไส้บิดตัวจนปวดท้อง
– มีสารคัดหลั่งออกจากช่องคลอด เช่น มูก มูกเลือด น้ำคร่ำ

ถ้าเจออาการเหล่านี้ อาจเป็นสัญญาณเตือนของการคลอดก่อนกำหนด ให้รีบโทรปรึกษาคุณหมอที่ฝากครรภ์ หรือ รีบมาโรงพยาบาลให้เร็วที่สุด

จะป้องกันการคลอดกำหนดได้อย่างไร?

– ตรวจร่างกายเตรียมพร้อมก่อนตั้งครรภ์ ถ้าคุณหมอพบว่าร่างกายไม่สมบูรณ์ เช่น มีภาวะโลหิตจาง คุณหมอจะให้ธาตุเหล็ก หรือ วิตามินเสริมคนท้อง เพื่อบำรุงร่างกายให้สมบูรณ์ก่อนตั้งครรภ์

– ฉีดวัคซีนก่อนตั้งครรภ์ เช่น วันซีนป้องกันหัดเยอรมัน ซึ่งเป็นสาเหตุให้คลอดก่อนกำหนดได้

– บำรุงร่างกายก่อนตั้งครรภ์ หากมีน้ำหนักน้อยก่อนตั้งครรภ์ คือ น้อยกว่า 50 กิโลกรัม หรือ ได้รับกรดโฟลิกไม่เพียงพอ ก็อาจทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้

– กินวิตามินเสริมคนท้อง วิตามิน และ เกลือแร่ต่าง ๆ จำเป็นเพิ่มขึ้นระหว่างตั้งครรภ์ เช่น มีการศึกษาว่าแม่ตั้งครรภ์ที่ขาดกรดโฟลิกจะทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้ หรือ หากขาดธาตุเหล็กก็อาจทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง เป็นสาเหตุคลอดก่อนกำหนดได้เช่นกัน เมื่อไปฝากครรภ์ คุณหมออาจจ่าย วิตามินเสริมคนท้อง มาให้ ควรกินให้ครบถ้วน

– เลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ คาเฟอีน เพราะส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงมดลูกลดลง และทำให้ โพรสตาแกลนดิน (Prostaglandin) หลั่งออกมา กระตุ้นให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้

– พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด การพักผ่อน เป็นสิ่งสำคัญ แม่ท้องมักมีอาการเหนื่อย หรือง่วงบ่อยขึ้น ควรนอนให้ได้อย่างน้อยวันละ 8 ชั่วโมงในตอนกลางคืน และช่วงกลางวัน อาจจะหาช่วงเวลานอนพัก วันประมาณ 1-1.5 ชั่วโมง และพยายามผ่อนคลาย ทำจิตใจให้สบาย ไม่เครียดกังวล เมื่อร่างกายจิตใจได้ผ่อนคลาย การไหลเวียนเลือดไปสู่มดลูกดีขึ้น

– ฝากท้องและไปตามหมอนัด การฝากท้องเร็วจะยิ่งทำให้คุณหมอช่วยเฝ้าระวังความผิดปกติต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว และทุกครั้งที่หมอนัด ควรไปตรวจตามนัดทุกครั้ง หากเจอความผิดปกติจะทำให้ตรวจรักษาได้ทันท่วงที

– เลี่ยงการกระตุ้นหัวนม แม่ท้องบางคน อาจจะคิดว่าการนวดกระตุ้นเต้านม จะช่วยกระตุ้นน้ำนม เตรียมพร้อมน้ำนมให้ลูกที่กำลังจะคลอดได้ แต่การนวดกระตุ้นเต้านม โดยเฉพาะบริเวณหัวนมระหว่างตั้งครรภ์ อาจเป็นการกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนออกซิโตซิน ซึ่งทำให้เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดได้ ดังนั้นหากต้องการนวดเต้านม ควรปรึกษาคุณหมอ หรือ ผู้เชี่ยวชาญก่อน

– รีบรักษาเมื่อเจ็บป่วย ติดเชื้อ รีบดูแลรักษาเมื่อมีการติดเชื้อในร่างกาย เช่น มีอาการไอ เจ็บคอ ท้องเสีย ระบบทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือเมื่อมีตกขาวผิดปกติ ต้องรีบรักษา เพราะการติดเชื้อบางอย่างโดยเฉพาะการติดเชื้อแบคทีเรียกลุ่มแบคทีเรียลวาไจโนสิส จะมีความสัมพันธ์กับการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดสูง

โครงการเครือข่ายสุขภาพมารดาและทารกเพื่อครอบครัวไทย ในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร

โทรศัพท์ : 02-419-6099

เว็บไซต์ : http://www.tmchnetwork.com