อาการแพ้ไรฝุ่น ผื่นแพ้ไรฝุ่น สาเหตุของโรคภูมิแพ้ที่ควรรู้

28 มิ.ย. 24

ไรฝุ่น เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของ โรคภูมิแพ้ ที่หลายคนมองข้าม แม้จะมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่สามารถกระตุ้นอาการ จาม น้ำมูกไหล คันตา หรือแม้แต่ผื่นแพ้ทางผิวหนัง ได้ หากปล่อยไว้ อาจทำให้อาการรุนแรงขึ้นจนกลายเป็น โรคหืด หรือไซนัสอักเสบเรื้อรัง มาเรียนรู้กันว่าไรฝุ่นคืออะไร และมีวิธีป้องกันอย่างไรบ้าง

ไรฝุ่น คืออะไร

ไรฝุ่น (House Dust Mites) เป็นแมลงขนาดเล็กที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า มีขนาดเพียง 0.2–0.3 มิลลิเมตร อาศัยอยู่ในฝุ่นตามที่นอน หมอน พรม ผ้าม่าน และเฟอร์นิเจอร์ที่มีใยผ้า ไรฝุ่นชอบที่อับชื้น และอุณหภูมิอุ่น ๆ โดยสามารถขยายพันธุ์ได้อย่างรวดเร็ว

ไรฝุ่น ทำให้เกิดภูมิแพ้ได้อย่างไร

มูลของไรฝุ่น เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิด อาการแพ้ เพราะประกอบไปด้วย โปรตีนชนิดหนึ่ง ที่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตอบสนองผิดปกติ ส่งผลให้เกิด การอักเสบของเยื่อบุโพรงจมูก ผิวหนัง และทางเดินหายใจ เมื่อสัมผัสหรือสูดดมสารก่อภูมิแพ้จากไรฝุ่น ร่างกายจะกระตุ้นการหลั่ง ฮีสตามีน (Histamine) ซึ่งทำให้เกิดอาการ จาม น้ำมูกไหล คันตา หรือผื่นคัน หากมีอาการรุนแรง อาจนำไปสู่โรค หืด หรือไซนัสอักเสบเรื้อรัง ได้

อาการภูมิแพ้จากไรฝุ่น ที่พบบ่อย

จามบ่อย น้ำมูกไหล หรือคัดจมูก: การหายใจลำบากจากการอักเสบในเยื่อบุจมูก
คันตา ตาแดง น้ำตาไหล: การระคายเคืองจากการสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ
ผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ ลมพิษ: การตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ที่ทำให้ผิวหนังเกิดอาการคันหรืออักเสบ
ไอเรื้อรัง หรือแน่นหน้าอก (ในผู้ที่เป็นโรคหืด): หรือการอักเสบในทางเดินหายใจที่ทำให้เกิดอาการไอหรือหายใจลำบาก
หายใจลำบาก หรือหายใจมีเสียงหวีด: ไอเรื้องรังการหดตัวของหลอดลมจากการสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ ทำให้เกิดอาการหายใจไม่สะดวก
หายใจลำบาก หรือหายใจมีเสียงหวีด: การหดตัวของหลอดลมจากการสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ ทำให้เกิดอาการหายใจไม่สะดวก

4 โรคภูมิแพ้ ที่มักเกิดจากไรฝุ่น

ไรฝุ่น เป็นตัวกระตุ้นสำคัญที่ทำให้เกิด โรคภูมิแพ้ ได้หลายประเภท ได้แก่

โรคภูมิแพ้อากาศ ทำให้จาม คัดจมูก และน้ำมูกไหลเรื้อรัง
โรคหืด อาจทำให้ไอเรื้อรัง แน่นหน้าอก และหายใจมีเสียงหวีด
โรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง เกิดจากการอักเสบของเยื่อบุโพรงจมูกจากภูมิแพ้
โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง ทำให้เกิดผื่นคัน ผิวแห้ง หรือผิวหนังอักเสบจากไรฝุ่น

วิธีการรักษาโรคภูมิแพ้ไรฝุ่น

หากเกิดอาการ ภูมิแพ้จากไรฝุ่น สามารถรักษาได้หลายวิธี ได้แก่

การหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ หมั่นทำความสะอาดบ้าน ปรับสภาพแวดล้อมให้ปลอดไรฝุ่น ใช้ปลอกหมอนและผ้าปูที่นอนกันไรฝุ่น รวมถึงการดูแลความสะอาดของพรมและผ้าม่านที่อาจสะสมฝุ่น
การใช้ยา ใช้ยาแก้แพ้ (Antihistamines) เพื่อลดอาการจาม คันตา น้ำมูกไหล ใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก หากมีอาการแพ้รุนแรง
การฉีดวัคซีนภูมิแพ้ (Immunotherapy) เหมาะสำหรับผู้ที่แพ้ไรฝุ่นรุนแรง และใช้ยาแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ซึ่งจะช่วยปรับระบบภูมิคุ้มกันให้ทนทานต่อสารก่อภูมิแพ้ได้

ยารักษาโรคภูมิแพ้จากไรฝุ่น

ยาใช้ภายนอก

ยาทาสเตียรอยด์ (Topical Steroids) – เช่น Hydrocortisone หรือ Betamethasone ช่วยลดอาการคันและผื่นแพ้
ยาทาแก้แพ้ที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (Non-Steroidal Creams) – เช่น Tacrolimus หรือ Pimecrolimus เหมาะสำหรับผู้ที่แพ้สเตียรอยด์

ยาชนิดรับประทาน

ยาแก้แพ้กลุ่มต้านฮีสตามีน (Antihistamines) – เช่น ลอราทาดีน (Loratadine) 10.0 มก หรือ เซทิริซีน (Cetirizine) ช่วยลดอาการจาม คันตา และน้ำมูกไหล
ยาสเตียรอยด์ชนิดรับประทาน (Oral Corticosteroids) – ใช้ในกรณีที่มีอาการรุนแรงและควรใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์
ยาขยายหลอดลม (Bronchodilators) – เช่น Salbutamol ใช้ในผู้ที่มีอาการหอบหืดจากไรฝุ่น

วิธีป้องกันผื่นคันแพ้ฝุ่น แพ้ไรฝุ่น

การป้องกัน การแพ้ไรฝุ่น ควรเริ่มจากการลดปริมาณไรฝุ่นในบ้าน โดยทำตามวิธีต่อไปนี้

ซักผ้าปูที่นอน หมอน และผ้าห่มทุกสัปดาห์ ด้วยน้ำร้อนที่อุณหภูมิ 60°C ขึ้นไป
ใช้ปลอกกันไรฝุ่น สำหรับที่นอนและหมอน เพื่อลดการสะสมของไรฝุ่น
กำจัดฝุ่นในบ้านเป็นประจำ โดยใช้เครื่องดูดฝุ่นที่มี HEPA filter
ลดการใช้พรมและตุ๊กตาผ้า ซึ่งเป็นแหล่งสะสมของไรฝุ่น
รักษาความชื้นในห้องต่ำกว่า 50% เพื่อลดการเจริญเติบโตของไรฝุ่น

ไรฝุ่นเป็นตัวกระตุ้นหลักของโรคภูมิแพ้ เช่น ภูมิแพ้อากาศ หอบหืด และ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หากมีอาการแพ้ เช่น จาม คัดจมูก น้ำมูกไหล หรือผื่นคัน ควรหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้และดูแลสิ่งแวดล้อมให้สะอาด วิธีป้องกันที่ดีที่สุดคือ ซักผ้าปูที่นอนเป็นประจำ ใช้ปลอกกันไรฝุ่น และลดฝุ่นในบ้าน หากอาการรุนแรง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อเลือกการรักษาที่เหมาะสม